1.000 jaar gelukshoefijzers

Omdat we vaak de vraag kregen waarom hoefijzers geluk brengen hebben we daar een grondig onderzoek naar gedaan. Het resultaat daarvan is dat we het nog steeds niet precies weten. Maar wat we wél hebben ontdekt is dat het geloof in hoefijzers al eeuwen oud én wereldwijd verspreid is. Dat vonden we zo'n aardige ontdekking dat we daarvan een samenvatting gemaakt hebben. Volgens ons is deze pagina daarmee het meest complete overzicht geworden dat er op het internet te vinden is. Mocht u toch nog aanvullingen hebben dan nodig ik je graag uit om ons dat te melden.

900

De eerste vermelding van een gelukshoefijzer komen we tegen in het verhaal van St. Dunstan. Hij leefde in Engeland van 909 – 988. Het verhaal dat Gutenberg over hem schreef verteldt dat hij als smid op een avond bezoek kreeg van de duivel die hem vroeg om hem met nieuwe hoefijzers te beslaan. St. Dunstan herkende de duivel snel en zette één van zijn gloeiende smidstangen op zijn neus. Hij liet de duivel beloven dat hij nooit een huis zou binnengaan waar een hoefijzer aanwezig was. Wij vermoeden dat daar ook de uitdrukking 'iemand bij de neus nemen' vandaan komt. De koning van het hof was zo blij met Dunstan dat hij hem direct tot bisschop heeft benoemd. In een uitgave van Gutenberg staan veel prachtige houtsneden afgebeeld van Sint Dunstan en de duivel.

1000

Rond deze tijd werden boeken nog door monniken met de hand geschreven en verluchtigd met fraaie afbeeldingen. Dat was enorm veel werk, uit die tijd komt de term 'monnikenwerk'. (De boekdrukkunst was nog niet uitgevonden). Op de pagina hiernaast staat een afbeelding staat van een struisvogel met een hoefijzer in zijn bek. Bijzonder is dat we een dergelijke afbeelding veel vaker zijn tegengekomen op gevelstenen en familiewapens. Zelfs Shakespeare schreef er over in Henry VI deel II Jack Cade: ‘make thee eat iron like an ostrich’. Waarom het een struisvogel is hebben we nog niet kunnen ontdekken.

1100

De familie Chernihiv (ook wel verbasterd naar Chernitzkoff, Czernichow, Czernichew, Tchernichov, of Tchernychevwas) bestond in de 12e eeuw uit beroemde ridders in Polen. Hun familiewapen is de oudste die we konden vinden met een hoefijzer. Van latere datum kwamen we nog veel meer wapens tegen. Het geslacht Chernihiv kende een woeste geschiedenis met veel rijkdom. Ook hier bleek het hoefijzer veel geluk te brengen.

1200

Het nieuws over St. Dunstal zal als een lopend vuurtje zijn gegaan. Een beschermer tegen de duivel, daar was wel behoefte aan rond 1200. In het plaatsje Rutland in Engeland staat een kerk uit 1229 die ze toen meteen vol hebben gehangen met hoefijzers (en niet de kleinste ook!). Blijkbaar hadden ze in die tijd erg veel last van de duivel. Er hangen intussen meer dan 200 hoefijzers, allemaal met de dichte kant naar boven. Volgens de beheerder kan zo de duivel geen nestje maken in het hoefijzer. Het eerste gedocumenteerde hoefijzer is geschonken door Edward IV in 1470.

1300

In deze jaren werd er al wat afgereisd en dat was vaak een gevaarlijke onderneming. Reizigers hadden daarom vaak een amulet bij zich. Dat was altijd goed tegen duivels, heksen en ander onheil. Vanaf 1300 zien we dat er steeds vaker een hoefijzer op een amulet stond afgebeeld. Dat was makkelijker meenemen dan een echt hoefijzer. Dit amulet is even ten westen van de Westminster Abbey in Londen gevonden. Het is van koper, 16,1 mm in doorsnede en weegt 1.2 gram. Het is rond 1350 gemaakt.

1400

Deze prachtige kopergravure is in 1450 gemaakt en hangt nu in het Rijksmuseum in Amsterdam. De beschrijving daarvan; "De bewening van Christus in een schrijn met zes andere voorstellingen uit het leven van Christus". Mooi, maar wat bijzonder is: de graveur heeft in zijn meesterteken (rechts onderin) een hoefijzer staan. En het heeft hem veel geluk gebracht: hij heeft nog veel meer werk hangen in het Rijksmuseum.

1500

Fatehpur Sikri (Stad van de overwinning) is beroemd in India en gesticht in 1570 ter ere van een moslim heilige. Eén van de gebouwen is bekend geworden door de “hoefijzer poort'. Het is een enorme deur die in de loop van de eeuwen helemaal is volgehangen met gebruikte hoefijzers. We zien hieraan dat het geloof in hoefijzers in een paar eeuwen van Engeland naar India is overgewaaid. En dat het niet beperkt bleef tot het christelijke geloof, maar dat ook moslims het omarmden.

1600

In heel Europa wisten mensen nu dat de duivel niet een huis binnen zou gaan waar een hoefijzer was opgehangen. Een heel solide manier om dat te doen was een hoefijzer afbeelden in een gevelsteen. Vanaf 1600 zie je die steeds vaker voorkomen. Hoe groter en duurder het huis, hoe meer hoefijzers er werden uitgehakt in steen. Dit is één van de oudste die we konden vinden.

1700

Zeelui, die waren pas bijgelovig! Zeemeerminnen, de grote Kraken, de Vliegende Hollander, ze hadden onderweg genoeg tijd om hun fantasie de vrije loop te gaan. Een beroemde zeeman in die tijd was Admiraal Nelson die met zijn schip de HMS Victory vele veldslagen won. Ook Nelson was bijgelovig. Op ieder schip waarop hij voer liet hij op de voormast een hoefijzer spijkeren. Op de foto hiernaast staat een deel van die mast van de HMS Victory, mét het hoefijzer er nog op. Helaas heeft dit hoefijzer Nelson niet genoeg geluk gebracht: hij kwam op het schip om het leven door een musketkogel van de Fransen bij de zeeslag bij Trafalgar.

1800

De kunst heeft ook de hoefijzers ontdekt. Blijkbaar waren ze al zo ingeburgerd dat hoefijzers werden opgenomen in een stilleven. Dit prachtige schilderij hangt in het Metropolitan Museum of Art, in New York. Het is gemaakt door William Harnett. Zijn werk hangt intussen in veel musea over de gehele wereld.

1900

Uit deze tijd vonden we veel meer 'geluksbrengertjes'. Dit is een soort paperclip die we te koop zagen staan op eBay (intussen verkocht voor $ 195).

1910

We hebben zelf al een hele verzameling oude ansichtkaarten met hoefijzers uit deze periode.

1920

Vanaf 1920 werd het horseshoe pitching populair. Het is een sport, waarmee je een hoefijzer om een ijzeren pin in de grond moet gooien. Wij vinden het jammer dat ze er geen echte hoefijzers meer voor gebruiken, maar een ijzer met 'haken' er aan waardoor het makkelijker om het paaltje blijft steken. Op dit moment is de sport razend populair in de USA en Canada.

1930

Hoefijzers zijn ook mode gevoelig. Bekijk deze prachtige klok Art Deco stijl. Hij is gemaakt in 1930 dus je moet hem nog met de hand opwinden. Op de wijzerplaat staat in subtiele letters "Good Luck'. Een pracht van een aanwinst voor maar $ 99,- dollar op eBay.

1940

De wetenschap ontdekt gelukshoefijzers! Niels Bohr (links op de foto), een groot wetenschapper en vriend van Albert Einstein (rechts) werd geïnterviewd door een journalist. Hij zag bij Niels een hoefijzer aan de muur hangen en vroeg ontsteld: "maar professor, u als groot geleerde bent u toch niet bijgelovig?". Niels Bohr antwoordde: "Nee, zeker niet, maar ze zeggen dat hoefijzers geluk brengen, ook als je er niet in gelooft!"

1950

De auto's worden groter en fabrikanten proberen ze veiliger te maken met veiligheidsriemen, schijfremmen en onbreekbare voorruiten. Het zal door deze ontwikkeling zijn gekomen dat je in die periode steeds vaker hoefijzers op de voorkant van de auto zag. Een Mercedes zonder hoefijzer zag je bijna niet meer! 

1960

Russen zijn erg bijgelovig. Er gaan sterke geruchten dat de eerste kosmonaut Joeri Gagarin tijdens zijn eerste ruimtereis een hoefijzer had meegesmokkeld. Mocht dat inderdaad zo zijn, dan heeft het hem zeker geluk gebracht. Hij werd na zijn reis een grote held in Rusland. Wij hebben een hoefijzer naar hem genoemd.

1970

Elvis, nog altijd een fenomeen, hield van glitter en glamour. Tijdens zij hoogtijdagen werd hij vaak gezien met een fantastische ring met een groot hoefijzer. De ring werd ook beroemd en is later veelvuldig nagemaakt. Ze zijn nog steeds te koop op eBay. Dit exemplaar werd bij Christies verkocht voor $ 18.000,-.

1980

Tattoos zijn vanaf de jaren 80 bijna verplicht. Waren ze vroeger voorbehouden aan zeelui (ankers) en criminelen (hartjes), nu zie je de meest bijzondere ontwerpen over straat lopen. Hoefijzers zijn een geliefd onderwerp voor tatoeages, we hebben bijzonder exotische kunstwerken gezien!

1990

Bedrijven gaan steeds vaker een hoefijzer in hun logo verwerken. We zijn er honderden tegengekomen. Veel daarvan zijn zeer succesvolle bedrijven. Door het hoefijzer? Wie zal het zeggen. Deze foto is van twee spelers van de Colts: een zeer beroemde ploeg American Football spelers.

2000

De mode gaat ver... Wat kunnen we over deze schoenen zeggen... Mooi? afschuwelijk? Bijzonder zijn ze in ieder geval!

2010

We hadden een keer een Giant hoefijzer geleverd aan een Amerikaanse regisseur. Tot onze verrassing zagen we het hoefijzer terug in de serie Entourage waar in de werkkamer van Arie Gold (de hoofdrolspeler) een heel seizoen een Giant aan de muur hing. In de slotscene neemt Arie met veel kabaal afscheid van zijn bedrijf. Het enige wat hij meeneemt is een familiefoto en zijn 'Lucky horseshoe'!

2019

We hebben ons verbaasd over het gebruik van gelukshoefijzers in de afgelopen 1.000 jaar. Waar we heel benieuwd naar zijn is de toepassing de komende jaren. We zullen ze ongetwijfeld nog tegenkomen op de meest onverwachte plaatsen. We zijn heel benieuwd! De aankomende tijd zullen wij in ieder geval voor nieuwe ontwerpen zorgen.